Aşağıdaki satırlarda, öncelikle 12 Eylül 2010 târihli
Anayasa değişikliği referandumundan ve özellikle de 2011 milletvekili genel
seçimlerinden bu yana, Türkiye’nin siyâsî hayâtında gözlenen yanlışlara ana
başlıklar îtibâriyle değinmeye çalışacağım.
Birinci Yanlış:
Egemenlik kavramı
Türkiye’nin siyâsî hayâtına hâkim olan çok yaygın bir
anlayışa göre “en üstün, mutlak, bölünemez güç” anlamında egemenlik devlet
olmanın temel niteliğidir. Siyâsî yelpâzenin hemen her yerinde duran,
milliyetçi, ulusçu/ulusalcı, muhafazakâr, sosyal demokrat, İslâmcı vb. hemen
tüm siyâsî hareketlerin çok büyük bir ekseriyetle bu 17. yüzyıldan kalma
egemenlik kavramını tartışmasız kabûl ettikleri görülmektedir. Oysa bu kavram
çok uzun bir zamandır geçerliliğini yitirmiştir. Egemenlik, çağdaş dünyâda olsa
olsa uluslararası ilişkiler ve kurumlar bakımından “bağımsız” olmayı ifâde eden
bir kavramdır ve sâdece devletin uluslararası hukukun bir “öznesi” olma niteliğini
ifâde eder, yoksa her istediğini yapabilen bir varlığı anlatmaz. Devletlerin
uluslararası hukuk kuralları ile özellikle de uluslararası hukukun “emredici
kuralları” (jus cogens) ile bağlı
oldukları gerçeğini bu bağlamda hatırlatmak gerekir. Konuya Türkiye bakımından
eğildiğimizde, üç nokta öne çıkmaktadır: (1) Türkiye, Cumhûriyet’in îlânından
önce, 24 Temmuz 1923’te imzâladığı Lozan Barış Andlaşması (LBA) ile, özellikle
de bu Andlaşma’nın 37. maddesi ile birlikte “egemenlik” yetkilerinin bâzı temel
hak ve özgürlüklerle ilgili önemli bir bölümünü sınırlandırmış, LBA’nın 38.-44.
maddeleri arasındaki hükümlere aykırı –kanımca Anayasa da dâhil- hiçbir hukukî
düzenleme yapmayacağını taahhüt etmiştir. (2) Türkiye 1949’daki kuruluşundan
beri Avrupa Konseyi (AK) üyesidir. Bu üyeliğin gerektirdiği en önemli
yükümlülük Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) uyma mecburiyetidir ki sonuçta 1987’den bu yana bu
sözleşmeyi uygulayan mahkemenin (AİHM) yargı yetkisini “yeniden yargılama
nedeni” olacak ölçüde güçlü bir biçimde kabûl etmiş durumdadır. (3) Nihâyet,
Türkiye Avrupa Birliği’ne tam üyelik müracaatı netîcesinde, ulusüstü
(supranational) bir nitelik taşıyan bu örgüte girme yönünde hareket etme
taahhüdü ile bağlıdır ve bu taahhüd, sonuçta, Anayasa’nın 7. maddesinde
ifâdesini bulan “yasama yetkisi”nin kısmen de olsa AB organlarına devrini
gerektirmektedir.
Doğru olan, merhum hocam Prof. Dr. Münci Kapani’nin, ilk kez
1975’te yayınlanmış çok kıymetli eseri Politika
Bilimine Giriş’te açıkça belirttiği üzere, esâsen demokartik hukuk
devletinin temel gerekleriyle bağdaşmayan bu klâsik egemenlik kavramının
günümüzde geçerli olmadığını kabûl etmektir.
İkinci Yanlış: Millî
İrâde
Klâsik egemenlik kavramı gibi ve bir bakıma bunun bir
uzantısı olarak Türkiye’nin siyâsî hayâtında yaygın biçimde kullanılan bir
diğer kavram da “millî irâde”dir. Kavramı demokratik hukuk devleti açısından
elverişsiz kılan başındaki “millî” sıfatının kökünde yatan “millet” kavramının
demokratik hukuk devletinin temel niteliği olan çoğulculuğu reddeden “türdeş”
(tek tip)bir toplumsal kimlik öngörmesidir.
Buna ek bir diğer vahim yanlış, millet kavramının
“geçmiş-bugün-gelecek” zaman kiplerinde geçerli olma iddiâsı taşıyan “kültürel
ve siyâsî birlik” anlayışının soyutluğuna hiç uymayan bir biçimde, belli bir
zamanda geçerli olan “seçmen çoğunluğunun irâdesi” ile özdeşleştirilmesidir.
Türkiye’de Demokrat Parti-Adâlet Partisi-ANAP-AK Parti düzleminde tâkip
edebileceğimiz bu yanlışlığın bugün, Türkiye demokrasisinin en fazla
çoğulculuğa dönük reform ihtiyâcı içinde olduğu bir zamanda, tedâvüldeki
ağırlığının artması esef vericidir. Doğru olan, millî irâde kavramını
terketmektir. Bu yapılamıyorsa, en azından millî irâdeyi TBMM çoğunluğu ile
özdeşleştirmekten vazgeçmektir.
Üçüncü Yanlış: Kriz
Teşhisi
Çağdaş anayasa ve siyâset teorisinde üzerinde çok durulan
bir yaklaşım anayasa ve hukuk düzeninin temelinde “anayasa ve hukuk öncesi bir
siyâsî karar”ın varlığını ileri sürmektedir. Buna göre her anayasa ve hukuk
düzeni bir “siyâsî karar” ile temellenir ve genellikle “millî devletin varlığı”
ile belirlendiği düşünülen bu kararın geçerliliğinin tehlikeye düştüğü târihî
anlar “kriz” anlarıdır ki böyle bir durumda anayasa ve hukuk düzeni kriz
aşılana kadar askıya alınır. Anlaşılacağı üzere buradaki soru krizin teşhisi ve
dolayısıyla hukukun askıya alınması gerektiği kararını kimin vereceğidir ki,
yine bu yaklaşıma göre bu kararı verecek olan öznenin aynı zamanda
“egemenliğin” de sâhibi olduğudur.
Türkiye’de son dönemde ortaya çıkan yürütme-yargı
çatışmasında AK Parti iktidarının ve destekçilerinin temel tezi çatışmanın
“hukukî” değil “siyâsî” olduğu yönündedir. Teşhis, “yürütmenin ‘yargı’yı
yargılama talebi”ne kadar uzanan bir “olağanüstü hâl” terminolojisi içinde
ortaya konmakta ve yargı organının TBMM çoğunluğu ile özdeşleştirilmiş “millî
irâdeye” tahakküm etme girişiminin bertaraf edilmesiyle haklılaştırılmak
istenmektedir.
Doğrusu, yürütme organının kriz teşhisi koyan “egemen millî
irâde organı” gibi hareket etmekten vazgeçmesi ve Anayasa ve hukuk düzeni
içinde aksayan noktaların yasama organının nitelikli uzlaşmasıyla belirlenmesi
ve giderilmeye çalışılmasıdır.
Dördüncü ve en somut
yanlış: Teklif Edilen Yeni HSYK Düzenlemesi
Burada iki yanlış birden yapılmaktadır. Bunlardan ilk göze
çarpanı, daha üç yıl önce yenilenmiş olan HSYK’nın şimdi çok farklı bir biçimde
yeniden düzenlenmek istenmesidir. Yanlış, hukuk kurallarının özellikle de temel
düzen ile doğrudan ilgili kuralların sık sık değiştirilmek istenmesi ile
ilgilidir ki, bu bir toplumda hukuk güvenliğini ortadan kaldırma tehlikesini de
berâberinde getirecektir.
HSYK ile ilgili ikinci yanlış, AK ve AB tarafından da olumlu
yaklaşılan 2010-2011 değişikliklerinden sapılarak, yargı üzerinde yürütmenin
etkisini güçlendirecek bir değişikliğe yönelinmesidir.
Konuyla ilgili yapılan bir diğer yanlış da, HSYK ile ilgili
konularda AK ve AB ülkelerinde bir geçeri standardın olmadığıdır. Bu, doğru
değildir. Doğru olan, ülkelere göre yargıçların ve savcıların atanma, özlük ve
disiplin işleri ve yargının işleyişi ile ilgili kararlar alan farklı organların
bulunduğudur. Yanlış olan, bu konularla ilgili Avrupa standardının bulunmadığı
iddiâsıdır. Aksine, burada bir standard vardır: Yargıçlar ve savcılar ile
ilgili sözü edilen konularda ve yargının işleyişinde karar alma yetkisi bir
“kurul”da olmalıdır, bu kurulun çoğunluğu yargıçlardan meydana gelmelidir ve
kurulun karar mekanizmasında yürütme organı etkili olmamalıdır. Standard o
kadar belirgindir ki, yüzyıllar boyu Lordlar Kamarası Başkanı’nın aynı zamanda
Adâlet Bakanı sıfatıyla yargı örgütünün işleyişinde tek söz sâhibi olduğu
İngiltere dahi 2005 yılında kabûl ettiği “Anayasal Reform Kanunu” ile konuyu
bağımsız bir kurula devretmiş bulunmaktadır. Doğrusu, 2010 reformundan önce de
belirtme imkânı bulduğum gibi, 1961
Anayasası’nın ilk (1971 askerî müdahalesinden önceki) hâlinde yer alan
Yüksek Hâkimler Kurulu (YHK) ve Yüksek Savcılar Kurulu (YSK) düzenlemesini
aynen benimsemektir.
Hatırlatmak gerekirse, 12 Mart 1971 askerî müdahalesi
sonucunda Türkiye’de 1973 Ekim’indeki CHP-MSP koalisyonunun kuruluşuna kadarki
dönemde yaşanan “bürokratik hükûmetler” döneminde yapılan bir dizi Anayasa
değişikliği ile 1961 Anayasası’nın demokratik hak ve özgürlükler de dâhil pek
çok olumlu özelliğini otoriter bir yönde dönüştürmüştür. Bunlardan biri de
hâkim ve savcılarla ilgili örgütlenmedir. Oysa 1961 Anayasası’nın getirdiği
Yüksek Hâkimler Kurulu, yargı organıın bağımsızlığı ile ilgili çok yerinde bir
yaklaşıma sâhipti. Buna göre Kurul 18 üyeden meydana geiyor, bu üyelerin 6’sı
TBMM, 6’sı Yargıtay ve 6’sı da birinci sınıfa ayrılmış yargıçlar tarafından
seçimle belirleniyordu. (Parantez içinde belirtelim ki, 1961 Anayasası’nın ilk
hâlinde çok doğru bir yaklaşımla yargı erki içinde yer almakla birlikte
münhasıran yargı yetkisi kullanmayan “iddiâ makamı” olarak savcılığın ayrı bir
düzenlemeye tâbi tutulması ve YSK’nda yürütme organının etksine açık bir alan
yaratılmış olması söz konusuydu. Aynı şeyi hükûmetin cezâ soruşturması yapan
Cumhûriyet Savcılarını hedef aldığı bugünlerde yeniden talep edebilir miyiz?
Dünüşmek gerek ...)
HSYK ile ilgili 2010 Anayasa reformu zamanındaki
tartışmalarda Türkiye’nin askerî müdahale ve darbeler nedeniyle akîm kalmış bu
önemli tecrübesine hiç olmamış muamelesi yapılması, üstelik de bunun askerî
bürokratik vesâyetin tasfiyesini amaçladığını ileri süren bir siyâsî iddiâ ile
birlikte gerçekleştirilmesi gerçekten yanlış olmuştur. Doğrusu, şimdiki Adâlet
Bakanı’nın da teslim ettiği gibi, 2010 yanlışından dönmektir ama bu dönüş 1961
doğrusuna yönelmek zorundadır, en az 12 Eylül 1980 darbecilerinin HSYK’sı kadar
antidemokratik bir başka HSYK inşâ etmeye değil.
Beşinci Yanlış: Yargı
Fonksiyonunu Anlamama Israrı
Bütün bu tartışmalar içinde yargı kuvvetinin nasıl bir
fonksiyon gördüğünü anlamamakta ısrar edildiği de ayrıca gözlenebilmektedir.
Önce ziyâdesiyle elemanter bir bilgi: Yargı, “çekişmesiz” işlerin oluşturduğu
istisnâlar bir yana, “hukuka aykırılık iddiâlarının kesin hüküm vererek çözme”
fonksiyonunu yerine getiren bir kuvvettir. Dolayısıyla yargı bağımsızlığı,
demokratik hukuk devletlerinde, bu fonksiyonu yerine getiren kurumların yasama
ve yürütme organının etkisinden bağımsız olmasını öncelikle ifâde eder ve
gerektirir. Buna, bir de, yasama ve yürütme organlarının yargı fonksiyonunu
yerine getiremeyeceklerini de eklemek gerekmektedir. Daha somut bir ifâdeyle,
TBMM ve hükûmet “hukuka aykırılık iddiâları” hakkında hüküm veremezler.
Bu durum karşısında yargı sâdece adlî mes’eleler olarak
karşımıza çıkan özel hukuka ilişkin ve cezâ adâleti ile ilgili uyuşmazlıklarda
karar vermekle sınırlı bir kuvvet ve organ değildir. Demokratik hukuk
devletlerinde yasama ve yürütme organının (ve idârenin) eylem ve işlemlerinin
hukuka aykırılığı ile ilgili iddiâlarını karara bağlamak da yargının görevidir.
Türkiye’de son ortaya çıkan gelişmeler, AK Parti iktidarının
yasama ve yürütme üzerindeki yargı denetimini asgariye çekmek istediğini
göstermektedir. Başka pek çok demokratik memlekette olduğu gibi, Türkiye’nin
siyâsî târihinde de çokça yaşanmış olan sansanyonel diyebileceğimiz cezâ ve
hukuk dâvâlarının yeni örnekleriyle karşılaşmakta olduğumuz bugünlerde AK
Parti’nin verdiği tepki, yargı kuvvetini yürütmenin kontrolü altına alma
girişimi olarak görünmektedir. Sayın Başbakan’ın “yetkim olsa HSYK’yı
yargılardım” ifâdesinin üzerinden çok geçmeden HSYK’nın yeniden düzenlenerek
Adâlet Bakanı’nın yetkilerinin artırılmasına yönelmek, başka türlü bir izâha
maalesef izin vermemektedir.
HSYK tartışmaları bağlamında ortaya çıkan ve yargı
fonksiyonunun ne olduğunu anlamama ısrarının ne denli güçlü olduğunu gösteren
bir diğer nokta da HSYK’nın bir “yargı organı” değil, bir “idârî organ” oluğu
iddiâsıdır ki HSYK’da Adâlet Bakanı’nın (yâni yürütmenin) ağırlığını artırmak
istemenin önemli dayanaklarından birini meydana getirmektedir.
HSYK’nın bir yargı organı olmadığı iddiâsı hâlen yürürlükte
olan 1982 Anayasası’na göre doğru değildir. 1982 Anayasası, devletin temel
teşkilâtını yasama, “ürütme ve idâre” ve “yargı” bölümleri hâlinde düzenlemekte
ve HSYK “yargı” bölümünde yer almaktadır. Dolayısıyla 1982 Anayasası’na göre
HSYK bir “yargı organı”dır. Bu açıdan, yeni HSYK teklifi HSYK’yı eğer bir idârî
organ olarak mütalâa etme gerekçesine dayanıyorsa “anayasaya aykırı” olacaktır.
HSYK şeklen bir yargı organı olmakla birlikte, gördüğü
fonksiyon idârîdir. Bu doğrudur. Ancak buradan hareketle HSYK’nın yürütme
organına bağlanması gerektiği fikri yumuşak ifîâdelerle de olsa savunulamaz.
Devlet örgütü içinde yasama ve yargı organları bünyesinde idârî fonksiyon gören
pek çok birim mevcuttur. Bu durumda, yasama ve yargı örgütü içinde yer alan ve
idârî fonksiyon gören tüm birimleri yürütme organına bağlamak veyâ yürütmeyle
ilişkilendirmek düşünülebilir ki, açıkça anlaşılacağı üzere yanlış bir
düşüncedir.
HSYK’nın gördüğü idârî fonksiyonlardan en önemlileri hâkim
ve savcılarının mesleğe kabûlleri, meslek içi eğitimleri ve yetişmeleri,
yükselmeleri, özlük ve disiplin işleri gibi, demokratik hukuk devleti açısından
çok temel önemi olan “hâkimlik güvencesi” ile ilgili hususları kapsamaktadır.
HSYK’nın, özellikle de hâkimlik mesleğinin yürütme organına bağlı bir kurula
bağlanması durumunda teminattan yoksun kalacağı açıktır.
Mensubu bulunduğumuz AK’nin “Hukuk Yoluyla Demokrasi
Komisyonu” olan Venedik Komisyonu, AK ülkelerini iki büyük gruba ayırmaktadır:
Yerleşik, istikrarlı bir demokrasiye sâhip olanlar ve demokratik hukuk
devletini inşâ etme sürecini yaşayanlar. İngiltere başta olmak üzere tüm Kuzey
Avrupa ülkeleriyle Fransa, Almanya, İtalya gibi ülkeleri kapsayan birinci
gruptaki ülkelerde HSYK benzeri kurumların farklı biçimlerde de olsa varlığı
görülmektedir. Özellikle Kuzey Avrupa ülkelerinde yürütmenin, yargı organı ile
ilgili HSYK’nın görmekte olduğu idârî fonksiyona benzer fonksiyonları gören
kurullarda varolabildiği örneklere rastlanabilmektedir. Bununla birlikte
Venedik Komisyonu’nun da tesbit ettiği temel husus, yukarıda da belirttiğim
üzere, bu kurulların büyük ölçüde yargı mensuplarından oluştuğu ve yürütmenin
varlığının yürütmenin kurul kararları üzerinde ağırlık koyduğu anlamına
gelmediği gerçeğidir.
Yürütmenin HSYK benzeri kurullarda varolması, demokratik
gelenekleri güçlü Kuzey Avrupa ülkelerinde yargı bağımsızlığı açısından bir tehdit
olarak algılanmamaktadır. Buna karşılık Türkiye’nin de içinde buluduğu demokratik
istikrarı inşâ etmekte olan ülkeler grubunda yürütmenin yargı üzerinde etkili
bir konumda olması yargı bağımsızlığını
yokedeceği yönündeki haklı endişe nedeniyle
istenmemektedir. Doğrusu da budur.
Altıncı Yanlış: Yeniden
Yargılama Gündemi
Yargı erkinin bağımsızlığını törpülemeye yönelik yukarıdaki
yanlışlar dizisi, yargının bir anlamda “îtibarsızlaştırılması” diyebileceğimiz
terim yerindeyse bir kampanyayı da tetiklemiştir. İktidar partisinin ileri
gelenlerince telâffûz edilen “millî orduya kumpas” iddiâlarının hemen akabinde,
medyadaki yaygın kısaltmalarıyla söylersem, Ergenekon ve Balyoz (ve sonra da
Şike) dâvâlarında yeniden
yargılama sürecinin başlatılması talepleri kamu oyunu, bütün bu süreci başlattığı
bilinen yolsuzluk soruşturmalarını görünmez kılacak ölçüde meşgûl etmeye
başlamıştır. (Parantez içinde sormalıyım: bu meşgûliyetin kapsamında neden KCK,
ÇHD gibi büyük dâvâlar yer almamaktadır?)
Bu meşgûliyetteki siyâsî amaçları burada tartışmayacağım
çünkü, yeniden yargılama gündeminde, siyâsî tercihler ne olursa olsun
değişmemesi gereken temel hukuk ilkeleriyle ilgili çok büyük yanlışlar gizli.
Dolayısıyla öncelik bunu ortaya koymakta.
Gündemde öne çıkan birinci büyük yanlış, hukuk düzeninde
zâten varolan yeniden yargılama yolunu işletmekten kaçınmak. TBB’nin
yaklaşımında özellikle açığa çıkan bu “kaçınma”nın gerekçesi yeniden
yargılamanın aynı mahkemelerde ve aynı yargıçlarla yapılması hâlinde bundan
sonuç alınamayacağını peşinen kabûl edilmesi.
Şimdi,
eğri oturup doğru konuşalım.Yargılamanın yenilenmesi CMK’na göre şu hâllerde
mümkün: “
“a)Duruşmada
kullanılan ve hükmü etkileyen bir belgenin sahteliği anlaşılırsa.
b)
Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkileyecek
biçimde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçek dışı tanıklıkta bulunduğu
veya oy verdiği anlaşılırsa.
c)
Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, hükümlünün neden olduğu kusur dışında,
aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek
biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş ise.
d)
Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış olup da bu hüküm
kesinleşmiş diğer bir hüküm ile ortadan kaldırılmış ise.
e)
Yeni olaylar veya yeni deliller ortaya konulup da bunlar yalnız başına veya
önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındıklarında sanığın beraatini
veya daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanması ile mahkûm
edilmesini gerektirecek nitelikte olursa.
f)
Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin
veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa
dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit
edilmiş olması. Bu hâlde yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilir.”
Soru şu: Yeniden yargılamaya konu edilmesi düşünülebilecek
“Balyoz” ve Şike” dâvâlarında ileri sürülen “kumpas” iddiâları eğer “sahte
belge veyaâ delil”, yalan tanıklık veya kusurlu bilirkişi raporlarını ifâde
ediyorsa ve bu hususlar kanıtlanabilir durumdaysa, aynı mahkemenin yeniden
yargılama yapmasında bir sakınca olmaması gerekir. Yeniden yargılama talebi,
kesin hükümle sonuçlanmış ilk mahkeme kararını veren mahkeme heyetini meydana
getiren hâkimlerden birinin veyâ birkaçının kânunda sözü edilen kusurlarına
dayanıyorsa, bu durumda yeniden yargılamanın aynı mahkeme heyetiyle yapılması
zâten mümkün olmamak gerekir.
O hâlde , yeni soru: Yeniden yargılamanın aynı ilk derece
mahkemesenide yapılmasına karşı çıkılmasının CMK dışında bir gerekçesi mi
vardır? Galiba asıl konu buradadır. Söylenen şu: Balyoz ve Şike kararlarını
veren ilk derece mahkemeleri “Özel Yetkili Mahkemeler”dir ve kaldırılmışlardır.
Dolayısıyla yeniden yargılamanın bu “kaldırılmış” özel yetkili mahkemelerde
yapılmaması gerekir. İşte buna karşı çıkmak, demokratik hukuk devletinin temel
dayanaklarından biri olan doğal yargıç ilkesiyle bağdaşmayan tüm özel nitelikli
yargı organlarına karşı çıkmayı gerektirdiği için, mümkün değildir.
İşte bu durumda yeniden yargılamanın “Özel Yetkili
Mahkemeler”de değil de “doğal” mahkemelerde yapılmasını gerektirecek bir kanunî
düzenlemeye ihtiyaç vardır. Lâkin bu düzenleme yeniden yargılama görev ve
yetkisini “doğal” mahkemelere vermekle sınırlı olmalıdır. Bu sınırın ötesine
geçip, yeniden yargılamayı belirli dâvalar için ve CMK’daki nedenlerden ayrı
olarak öngören bir düzenleme yapılırsa bu büyük bir yanlış olur. İki nedenle:
(1) Yeniden yargılama ile ilgili olarak düşünülen kânunî düzenlemenin kesin
hükümle netîcelenmiş tüm “özel yetkili mahkeme” kararlarını kapsaması gerekir.
Tabiî, hatırlatarak eklemek gerekir ki “özel yetkili mahkemeler” kaldırılan
“Devlet Güvenlik Mahkemeleri” yerine kurulduğuna göre, yeniden yargılama ile
ilgili kanunî düzenlemenin DGM’ler de dâhil tüm olağanüstü yargı mercii
kararlarını kapsaması gerekir. Aksi hâlde, “doğal yargıç” ilkesine ilâveten
hukuk önünde eşitlik ilkesi de çiğnenmiş olacaktır. (2) Yeniden yargılamanın
yeni bir kânunla düzenlenmesi konusunda ikinci yanlışlık, yargı kararlarının
bir yasama tasarrufu olan kânunla ortadan kaldırılabileceğinin yolunu
açmasıdır. Bu durumda, artık beğenilmeyen her türlü yargı kararına karşı
kânunla bu kararları ortadan kaldırma yoluna gidilebilecektir ki, hukuk
devletinin değişmez esâslarından olan hukuk güvenliği bakımından buradaki
yanlışlık daha fazla söze gerek bırakmayacak kadar açıktır.
Bu konuda doğru olan, zâten kaldırılmış olan özel yetkili
mahkemelerin, yerlerine kurulmuş oldukları DGM kararlarını da dâhil tümüne,
hiçbir ayrım gözetmeksizin yeniden yargılama imkânı getirilmesi ve bu
yapılırken hâlen bir tür özel/olağanüstü yargı sürecine imkân veren Terörle
Mücâdele Kânunu’nun, hiç değilse AİHM kararlarıyla tescil edilmiş tüm insan
hakları ihlâllerine kaynaklık eden yönlerinin ilgâsıdır.
Yeni Adâlet Bakanı, bu tartışmalar içinde, 2010’daki
reformların ve HSYK düzenlemesinin yanlış olduğu, yanlıştan dönmenin bir erdem
olduğunu söylemişti. Doğrudur ve saygı değer bir tesbittir. Ne demişler, “kişi
kendin bilmek gibi irfân olmaz!” 2010 reformunun yanlış olduğu o zaman
söylenmiş ama kabûl görmemişti. Şimdi yapılmak istenen de yanlıştır ve bu görüş
gene kabûl görmüyor. Bakalım en geç üç-dört sene sonra ne olur?
Hayırlısı . . .
Levent Köker